Έβδομη πιο ισχυρή γυναίκα για το 2018, σύμφωνα με τη σχετική λίστα που καταρτίζει κάθε χρόνο το περιοδικό Forbes, η διευθύνουσα σύμβουλος του YouTube παραμένει ένα εξόχως ιδιοσυγκρασιακό φαινόμενο στη βιομηχανία της τεχνολογίας.
Κι όχι γιατί ήταν ο άνθρωπος που πήρε από το χέρι μια πλατφόρμα βίντεο το 2006 και τη μετέτρεψε στον αδιαφιλονίκητο ηγέτη της κατηγορίας, φτάνοντας την επισκεψιμότητα του YouTube της στα 1,9 δισ. χρήστες μηνιαίως και την αξία της ιστοσελίδας στα 160 δισ. δολάρια.
Αυτό θα μπορούσε να ήταν κάλλιστα μια μικρή υποσημείωση στην καριέρα της. Μια ανεπανάληπτη καριέρα, καμιά αμφιβολία, που ξεκίνησε εντελώς συμπτωματικά, λες και ήρθε η μοίρα και της χτύπησε την πόρτα. Την πόρτα του γκαράζ της, συγκεκριμένα!
Ήταν το 1999 όταν η Susan Wojcicki άλλαξε ολότελα επαγγελματική ρότα και εντάχθηκε στο δυναμικό μιας μικρής εταιρίας, ένα startup που θα λέγαμε σήμερα, το οποίο ευαγγελιζόταν μια διαφορετική online μηχανή αναζήτησης.
Τίποτα το φοβερό δηλαδή, πόσο μάλλον που αφεντικά της ήταν δυο διδακτορικοί φοιτητές που είχαν εγκαταλείψει την πανεπιστημιακή καριέρα για να τσαλαβουτήσουν στον επιχειρηματικό στίβο.
Η Wojcicki εμπιστεύτηκε ωστόσο το όραμα των δυο νοικάρηδων του γκαράζ της και έγινε ο 16ος υπάλληλος της εταιρίας των Λάρι Πέιτζ και Σέρτζεϊ Μπριν. «Google» την είπαν αυτοί και άφησαν τη σπιτονοικοκυρά τους να τους ξελασπώνει από τις αναποδιές.
Και με τι τρόπο το έκανε αυτή! Αφού έχτισε όλη τη διαφημιστική πλατφόρμα της Google, ώστε να βγάζουν λεφτά και να μπορούν να πληρώνονται οι υπάλληλοι, πέρασε τα πάνδεινα για να πείσει τους δύο συνεταίρους να αποκτήσουν το 2006 αυτή την πλατφόρμα βίντεο που δεν ξεκολλούσαν τα παιδιά της.
Την ώρα που τους έπειθε, η αδερφή της, επίσης πολύ γνωστή στον τομέα της, η γενετίστρια Anne Wojcicki, παντρευόταν τον Σέρτζεϊ Μπριν!
Μόνο που πλέον δεν χρειαζόταν τον κουνιάδο της για να παραμείνει στην Google, καθώς η Google είχε πολύ από Wojcicki εντός της. Και είχε τόσο από σπόντα όσο και από πρόθεση…
Σύμπτωση Νο 1: Το Στάνφορντ
Η Susan Diane Wojcicki γεννήθηκε το 1968 στη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνια και μεγάλωσε κυριολεκτικά μέσα στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Ο πολωνικής καταγωγής πατέρας της Stanley Wojcicki ήταν βλέπετε καθηγητής φυσικής στο περίφημο εκπαιδευτικό ίδρυμα (και κοσμήτορας αργότερα), ενώ η ρωσο-εβραϊκής καταγωγής μητέρα της, Esther Wojcicki, δίδασκε δημοσιογραφία στο Στάνφορντ, μεταξύ όλων των άλλων σημαντικών δραστηριοτήτων της.
Μεγαλωμένη σε άμεση επαφή με το αμερικανικό πνεύμα και τη διανόηση, η μικρή διακρίθηκε από το Γυμνάσιο για το συγγραφικό της ταλέντο, κρατώντας μόνη ουσιαστικά τη σχολική εφημερίδα. Είχε όμως και εμπορικό πνεύμα, καθώς σε ηλικία 11 ετών προσπαθούσε να γίνει… ανεξάρτητη οικονομικά, πουλώντας μπαχαρικά πόρτα την πόρτα!
Σπούδασε τελικά στο Χάρβαρντ ιστορία και φιλολογία, δυσαρεστώντας τους γονείς της που την ήθελαν στο «οικογενειακό» Στάνφορντ. Δύο μεταπτυχιακά στα οικονομικά αργότερα (1993 και 1998), η λαμπρή φοιτήτρια ήταν να ξεκινήσει το διδακτορικό της και να κάνει κι αυτή ακαδημαϊκή καριέρα. Γράφτηκε όμως σε ένα σεμινάριο χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή και ξετρελάθηκε!
Τα παράτησε όλα για να ασχοληθεί με τη βιομηχανία της τεχνολογίας, λέγοντας πως είχε βρει την κλίση της. Από το Στάνφορντ δεν θα ξέφευγε όμως, καθώς δυο ζιζάνια διδακτορικοί φοιτητές γνωρίστηκαν με τον πατέρα της, που ήταν καλός φίλος του επιβλέποντος καθηγητή τους, περνώντας ατέλειωτες ώρες συζητήσεων και διαφωνιών για τον αλγόριθμό τους…
Σύμπτωση Νο 2: Το γκαράζ
Επιστρέφοντας στη Silicon Valley το 1998, παντρεύτηκε τον έρωτά της Dennis Troper, έμεινε έγκυος και χρειάζονταν τώρα ένα δικό τους σπίτι. Αγόρασαν λοιπόν ένα μεγάλο-μεγάλο στο Μένλο Παρκ της Καλιφόρνια για να στεγάσει την πολυπληθή οικογένεια που σκόπευαν να αποκτήσουν (έκαναν τελικά πέντε παιδιά) και για να ξεπληρώνουν το δάνειο, σκέφτηκαν να νοικιάσουν το ευρύχωρο γκαράζ τους.
Έπειτα από σύσταση του πατέρα της για δυο φοιτητές που είχαν μια καλή ιδέα στα σκαριά, έναν αλγόριθμο που ξεψάχνιζε το ίντερνετ δηλαδή για να σερβίρει σχετικές με τις αναζητήσεις του κόσμου ιστοσελίδες, νοίκιασε το γκαράζ της στους δυο πρώην διδακτορικούς του Στάνφορντ.
Τον Σεπτέμβριο του 1998 λοιπόν η Google συστάθηκε ως εταιρία και δήλωσε για έδρα το γκαράζ της Wojcicki! Κάπου 1.700 δολάρια τον μήνα έπαιρνε από τους δύο νεαρούς επιχειρηματίες και καρδιοχτυπούσε, όπως εξομολογήθηκε αργότερα, αν θα ήταν σε θέση να πληρώνουν το νοίκι.
Εκεί γνωρίστηκαν καλά με τη σπιτονοικοκυρά, που δούλευε σε τμήματα μάρκετινγκ ηγετών του κλάδου της τεχνολογίας, και στο πρόσωπό της βρήκαν μια εξπέρ στα οικονομικά που τόσο χρειάζονταν οι Πέιτζ και Μπριν. Η επόμενη χρονιά βρήκε την Google να μετακομίζει σε πιο συμβατικά γραφεία και τη Wojcicki ως την υπάλληλο Νο 16 της εταιρίας!
Και όχι απλή υπάλληλο, αλλά κοτζάμ διευθύντρια μάρκετινγκ. Διευθύντρια μάρκετινγκ που έπρεπε να σκεφτεί τρόπο για να βγάζει λεφτά η εταιρία…
Καμία σύμπτωση, μόνο ικανότητες
Έχοντας περάσει από τα τμήματα μάρκετινγκ της Intel και μερικών ακόμα σημαντικών εταιριών τεχνολογίας, δεν θα έπαιρνε πολύ στη Wojcicki να κάνει τη μηχανή αναζήτησης κερδοφόρα. Όσο οι δυο νεαροί βελτίωναν τον αλγόριθμο στο «ψαχτήρι» τους, εκείνη εγκαινίαζε το 2000 το γνωστό μας σήμερα AdWords, τις διαφημίσεις που εμφανίζονται στις αναζητήσεις της μηχανής.
Τρία χρόνια αργότερα, θα είχε άλλη μια λαμπρή ιδέα, να παρέχει η Google διαφημιστικό χώρο και σε ιστοσελίδες και blogs, όχι απλώς μέσα στο δικό της περιβάλλον. Το νέο προϊόν, το εξίσου γνωστό σήμερα AdSense, χρησιμοποιείται πλέον από περισσότερους από 11 εκατ. ιστοτόπους και το 2017 έκλεισε με έσοδα πάνω από 95 δισ. δολάρια!
Ακόμα και τα Google Doodles, τα ειδικά λογότυπα της Google σε γιορτές και ειδικές περιστάσεις δηλαδή, ήταν δική της ιδέα, αν κι αυτό είχε να κάνει με το καθαρά μαρκετίστικο κομμάτι της δουλειάς της!
Αφού έβαλε την εταιρία σε τροχιά ανάπτυξης, οι επόμενες επιχειρηματικές της επιτυχίες είχαν να κάνουν με την εξαγορά startups ηλεκτρονικής διαφήμισης (σαν το Applied Semantics) ή την ανάπτυξη ειδικών τμημάτων στη μητρική Google που να ασχολούνται με το εμπορικό κομμάτι.
Ταυτοχρόνως, ασχολούνταν με κάθε νέο project της Google, όπως τα Google Images (2001) και τα Google Books (2004), προσπαθώντας να κάνει κερδοφόρα κάθε μικρή ή μεγάλη ιδέα. Τώρα ήταν εξάλλου αντιπρόεδρος των τμημάτων διαφήμισης και εμπορίου και διαφέντευε το καθαρά επιχειρηματικό κομμάτι της μηχανής αναζήτησης.
Άλλος ένας μεγάλος σταθμός της ήρθε το 2008, όταν έπεισε τους δύο συνεταίρους να αγοράσουν την εταιρία DoubleClick (έναντι 3,1 δισ. δολαρίων), έναν από τους πιονέρους των cookies που ιχνηλατούν τις προτιμήσεις των χρηστών του ίντερνετ προς όφελος των διαφημιζομένων. Και βέβαια σιγουρεύτηκε πως η Google δεν θα έμενε πίσω στην επικράτεια της ταχύτατης διάδοσης των smartphones, προτείνοντας, οργανώνοντας και επιβλέποντας την εξαγορά του δικτύου διαφήμισης για κινητά AdMob το 2009.
Οι οικονομικοί πυλώνες της Google ήταν σχεδόν αποκλειστικά δική της δουλειά…
Και με τα βίντεο, τι θα γίνει με τα βίντεο;
Καθώς ήταν ο ιθύνων νους πίσω από την εμπορική βιωσιμότητα των δεκάδων πια δραστηριοτήτων της Google, οι Πέιτζ και Μπριν την επιφόρτισαν με ένα ακόμα project: την υπηρεσία βίντεο που ήθελαν να δοκιμάσουν. Επιστρέφοντας στο 2005, η Google παρουσίασε τα Google Videos, η Wojcicki παρατήρησε ωστόσο πως τα παιδιά της δεν ξεκολλούσαν από μια δωρεάν πλατφόρμα βίντεο που έλεγαν YouTube. Την είχαν φτιάξει εκείνη τη χρονιά (Φεβρουάριος του 2005) τρεις φίλοι, κάποιοι Chad Hurley, Jawed Karim και Steve Chen.
«Το YouTube μαζεύει όλο τον κόσμο», έλεγε στα δύο αφεντικά της, αυτοί επέμεναν ωστόσο να αναπτύξει η Google τη δική της πλατφόρμα. Και μια μέρα δεν άντεξε άλλο, έφτιαξε μια κομψότατη παρουσίαση -«για να δικαιολογήσω την αγορά στον Πέιτζ και τον Μπριν»- και τους εξήγησε γιατί έπρεπε πάση θυσία να εξαγοράσει η Google το YouTube.
Το startup είχε πάρει εντωμεταξύ στην πορεία αυτού του χρόνου τα πάνω του και το εκτιμούσαν τώρα (2006) στα 1,65 δισ. δολάρια, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό. Έγινε και πάλι το δικό της όμως, η Google αγόρασε το YouTube και όλα πήγαιναν καλά με τη μεγαλύτερη ως τότε εξαγορά της εταιρίας. Η Wojcicki ασχολούνταν κανονικά με όλες τις αρμοδιότητές της, ένιωθε όμως πως το YouTube είχε μια απίστευτη δυναμική που έμενε εν πολλοίς ανεκμετάλλευτη.
Το 2010 λοιπόν, όταν πήρε άλλη μια προαγωγή και ήταν πια μία από τους 8 αντιπροέδρους της μητρικής Google, τους έπεισε ξανά να την αφήσουν να ασχοληθεί αποκλειστικά με το YouTube. Τα πήγε τόσο καλά που το 2014 έγινε διευθύνουσα σύμβουλος της βιντεοπλατφόρμας, μετατρέποντας το YouTube σε ηγέτη του κλάδου του και παίρνοντας τη δουλειά του μακροχρόνιου συνεργάτη της Salar Kamangar, ιστορικού υπαλλήλου Νο 9 της Google.
Σύμφωνα με την εκτίμηση της Morgan Stanley στα τέλη του 2018, το YouTube αποτιμάται πλέον στα 160 δισ. δολάρια! Ήταν το κερασάκι στην τούρτα της θριαμβευτικής της πορείας στην Google. Την ίδια χρονιά, το Forbes υπολόγισε την περιουσία της στα 480 εκατ. δολάρια. Ήταν πια ένα από τα πιο καυτά και ποθητά ονόματα της Silicon Valley.
Εξίσου γνωστές είναι και οι δύο αδερφές της, η γενετίστρια Anne Wojcicki (ιδιοκτήτρια της εταιρίας βιοτεχνολογίας 23AndMe με τα τεστ DNA) και η ανθρωπολόγος και επιδημιολόγος Janet Wojcicki. Μέσω της Susan, η Anne γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Σέρτζεϊ Μπριν το 2007, στο πλευρό του οποίου πέρασε 8 χρόνια (μέχρι τα μέσα του 2015).
Τι κάνει σήμερα; Προσπαθεί να κρατήσει το προσβλητικό περιεχόμενο μακριά από το YouTube, μια δραστηριότητα που δεν είναι πάντα επιτυχημένη, της αναγνωρίζουν πάντως πως κράτησε την πλατφόρμα μακριά από το είδος των σκανδάλων που πλήττουν τα άλλα κοινωνικά μέσα και κυρίως το Facebook.
Την ίδια ώρα, έπεισε ξανά την Google να φτιάξει εγκαταστάσεις παραγωγής εικόνας και ήχου στο Λος Άντζελες, θέλοντας να εξελίξει το YouTube από πλατφόρμα που ο κόσμος μοιράζεται τα βιντεάκια του σε κανονικό τηλεοπτικό δίκτυο (YouTube TV). Ένα νέο στοίχημα δηλαδή για την πραγματικά ασίγαστη γενική διευθύντρια. Όπως ήταν και η αύξηση του ποσοστού των γυναικών υπαλλήλων της Google, κάτι που κατάφερε και με το παραπάνω (από το 24% στο 30%).
Προσφάτως έδωσε μάλιστα και μια νέα μάχη για την καθιέρωση της (πληρωμένης) γονεϊκής άδειας στις ΗΠΑ. Η πετυχημένη και εκτεταμένη εκστρατεία της για την άδεια μητρότητας και πατρότητας και τα κοινωνικά επιδόματα που χρειάζονται οι νέοι γονείς έπεισε τους νομοθέτες της Καλιφόρνια.
Η Wojcicki χρειάστηκε απλώς να υπενθυμίσει σε όλους πως ήταν 4 μηνών έγκυος όταν εντάχθηκε στην Google το 1999 και τον αγώνα της να τα καταφέρει οικονομικά μετά τον τοκετό. Και να πει πως όταν γινόταν διευθύντρια του YouTube είχε μόλις υποδεχθεί στη ζωή της το πέμπτο της παιδί…
