Καθώς η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης αναπτύσσεται όλο και περισσότερο, βλέπουμε συχνά περιπτώσεις που εντυπωσιάζουν τεχνικά, αλλά προκαλούν αντιδράσεις. Η πιο πρόσφατη έχει να κάνει με το ChatGPT και τη Studio Ghibli.
Η νεότερη τάση είναι η δημιουργία εικόνων με τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) στο στιλ των κινούμενων σχεδίων της ιαπωνικής εταιρείας Studio Ghibli, γνωστή για τις ταινίες του βραβευμένου με Όσκαρ Χαγιάο Μιγιαζάκι.
Το ίντερνετ γέμισε με εικόνες στο στιλ της Studio Ghibli, φτιαγμένες στο ChatGPT
Την Τρίτη, η OpenAI παρουσίασε νέες, προηγμένες δυνατότητες δημιουργίας εικόνων, ενσωματωμένες στο GPT‑4o. Με τις νέες λειτουργίες οι χρήστες μπορούν να φτιάξουν πιστές αντιγραφές, σε εικόνες με ακρίβεια και φωτορεαλιστικά στοιχεία, σύμφωνα με την εταιρεία.
Όπως φαίνεται, μπορούν επίσης να αντιγράψουν το στιλ των anime της Studio Ghibli, της εταιρείας πίσω από δημοφιλή έργα όπως τα «Spirited Away» (Ταξίδι στη Χώρα των Θαυμάτων), «My Neighbor Totoro» (Η Γειτονιά του Δάσους: Οι Περιπέτειες του Τοτόρο) και «The Boy and the Heron» (Το Αγόρι και ο Ερώδιος).
Οι χρήστες ζητούν από το ChatGPT να μετατρέψει οποιαδήποτε φωτογραφία σε αντίγραφο των έργων του Μιγιαζάκι. Μέσα σε δευτερόλεπτα, λαμβάνουν το αποτέλεσμα, που είναι πιο πειστικό από ποτέ -έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε πολλά προβλήματα στις εικόνες που φτιάχνει η τεχνητή νοημοσύνη, μερικά εκ των οποίων παραμένουν και τώρα, όμως είναι πολύ λιγότερο εμφανή.
Μετά από τις νεότερες αναβαθμίσεις του ChatGPT, η OpenAI δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να φτιάχνουν εικόνες με περισσότερες λεπτομέρειες, αντιγράφοντας πιστά το ύφος που θέλουν. Αμέσως, τα social media γέμισαν με εικόνες στο στιλ της Studio Ghibli. Πολύς κόσμος έφτιαξε το πρόσωπό του σε αυτό το στιλ, έφτιαξε εικόνες με τους φίλους και συγγενείς του, ενώ πολλοί αντέγραψαν γνωστά memes και περιστατικά -κάποιος έφτιαξε τον Έλον Μασκ με το ελικοπτεράκι από μαχαιροπίρουνα.
Έχουμε δει εικόνες από ελληνικές σειρές, από στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας, από κλασικές ταινίες, ενώ και ο CEO της εταιρείας OpenAI άλλαξε εικόνα προφίλ στο Χ, βάζοντας το πρόσωπό του στο στιλ των σχεδίων της Studio Ghibli -κάτι παρόμοιο έκανε και ο Μάικ Τάισον.
Κάποιοι χρησιμοποίησαν τη νέα λειτουργία του ChatGPT για να δημιουργήσουν βίαιες εικόνες, όπως τη στιγμή που έπεσαν οι πύργοι στις 11 Σεπτεμβρίου ή τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ.
Ο Σαμ Άλτμαν, CEO της OpenAI, σχολίασε την τάση αυτή με μια ανάρτηση στο X: «[…] παλεύεις για μια δεκαετία προσπαθώντας να βοηθήσεις να φτιάξουμε υπερ-νοημοσύνη για να θεραπεύσουμε τον καρκίνο ή κάτι τέτοιο, κανείς δεν νοιάζεται για τα πρώτα 7,5 χρόνια, μετά για 2,5 χρόνια όλοι σε μισούν για τα πάντα, ξυπνάς μια μέρα και έχεις εκατοντάδες μηνύματα» που σου λένε πως έφτιαξαν εικόνες με το πρόσωπό σου στο στιλ της Studio Ghibli.
«Αηδιασμένος» δήλωνε ο Χαγιάο Μιγιαζάκι
Πάντως, ο Χαγιάο Μιγιαζάκι, συνιδρυτής της Studio Ghibli, έχει εκφράσει έντονη αντίθεση στην τεχνητή νοημοσύνη που χρησιμοποιείται για να δημιουργεί κινούμενα σχέδια. Το 2016, όταν του παρουσιάστηκε μια επίδειξη AI animation, ο Μιγιαζάκι είπε: «Είμαι απόλυτα αηδιασμένος. Αν θέλεις πραγματικά να φτιάξεις ανατριχιαστικά πράγματα, μπορείς να το κάνεις. Δεν θα ήθελα ποτέ να ενσωματώσω αυτήν την τεχνολογία στο έργο μου».
Επίσης, είπε: «Αισθάνομαι έντονα ότι αυτό είναι μια προσβολή προς την ίδια τη ζωή».
Όταν οι προγραμματιστές τού εξήγησαν ότι η πρόθεσή τους είναι να δημιουργήσουν μια μηχανή που να μπορεί να ζωγραφίζει σαν άνθρωπος, ο Μιγιαζάκι δεν μίλησε και, αργότερα, είπε: «Νιώθω ότι πλησιάζουμε στο τέλος του κόσμου. Εμείς οι άνθρωποι χάνουμε την πίστη στον εαυτό μας».
Αντιδράσεις για τις εικόνες του ChatGPT, η «γκρίζα ζώνη» των πνευματικών δικαιωμάτων
Πιο πρόσφατα, ηθοποιοί, μουσικοί και άλλοι άνθρωποι δημιουργικών κλάδων έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τις προσπάθειες της OpenAI και άλλων εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης να «αποδυναμώσουν ή να εξαλείψουν» τις προστασίες για τα πνευματικά δικαιώματα κατά την εκπαίδευση των συστημάτων AI.
Το 2024, μια ομάδα πάνω από 10.000 ηθοποιών και μουσικών, μεταξύ των οποίων ο συγγραφέας Καζούο Ισιγκούρο, η ηθοποιός Τζούλιαν Μουρ και ο μουσικός Τομ Γιορκ των Radiohead, υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή με την οποία επικρίνουν την αξιοποίηση «μη αδειοδοτημένης χρήσης δημιουργικών έργων» για την εκπαίδευση μοντέλων ΑΙ, μεταξύ των οποίων και το ChatGPT.
Εξάλλου, τα πιο προηγμένα εργαλεία καθιστούν ευκολότερη από ποτέ την αντιγραφή του στιλ έργων με πνευματικά δικαιώματα. Ερωτήματα προκύπτουν σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύονται για να μιμούνται το στιλ καλλιτεχνών.
Βασικό ερώτημα είναι εάν οι εταιρείες χρησιμοποιούν έργα που προστατεύονται από copyrights και, αν αυτό πράγματι ισχύει, αν παραβιάζεται με αυτόν τον τρόπο η νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων. Ειδικοί αναφέρουν πως, πιθανότατα, οι εταιρείες κινούνται, προς το παρόν, σε μια «γκρίζα ζώνη» όσον αφορά στη νομιμότητα, καθώς το εικαστικό στιλ δεν προστατεύεται ρητά από τη νομοθεσία -όμως, σημειώνουν, δεν είναι τόσο απλό.
Σε ένα έγγραφο που αναρτήθηκε την Τρίτη, η εταιρεία OpenAI ανέφερε ότι το νέο εργαλείο θα ακολουθήσει μια «συντηρητική προσέγγιση» στον τρόπο με τον οποίο μιμείται την αισθητική μεμονωμένων καλλιτεχνών.
«Προσθέσαμε περιορισμό που ενεργοποιείται όταν ένας χρήστης προσπαθεί να δημιουργήσει μια εικόνα στο στιλ ενός ζωντανού καλλιτέχνη», ανέφερε. Αλλά η εταιρεία πρόσθεσε ότι «επιτρέπει ευρύτερα στιλ στούντιο».
Η Studio Ghibli δεν έχει ακόμη σχολιάσει την τάση αυτή.
Παλιότερα, οι New York Times και αρκετοί εκδοτικοί οίκοι έχουν καταθέσει αγωγές κατά της OpenAI, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία εκπαίδευσε τα μοντέλα της σε υλικό με πνευματικά δικαιώματα χωρίς την κατάλληλη απόδοση ή πληρωμή.
Χωρίς αμφιβολία, οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης εντυπωσιάζουν σε επίπεδο τεχνολογίας, όμως προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με την εκμετάλλευση της δουλειάς των δημιουργών, ειδικά όταν μιλάμε για έργα που απαιτούν τεράστια προσοχή στη λεπτομέρεια και πολύ χρόνο για να σχεδιαστούν, από ένα στούντιο που έχει αναπτύξει τόσο χαρακτηριστικό εικαστικό ύφος -και, επίσης, όταν ο δημιουργός του οποίου το στιλ αντιγράφεται έχει εκφράσει ρητά την αντίθεσή του στη χρήση της τεχνολογίας με αυτόν τον τρόπο.
Ήδη, αρκετοί άνθρωποι του κλάδου του animation -και όχι μόνο- έχουν μιλήσει εναντίον αυτών των νέων λειτουργιών.
«Ο Μιγιαζάκι αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του δημιουργώντας ένα από τα πιο ευφάνταστα και εκτενή έργα, μόνο και μόνο για να το αντιγράψεις και να το χρησιμοποιήσεις ως φίλτρο για τις φωτογραφίες των διακοπών σου» έγραψε animator στο X.
«Φαντάσου να είσαι ο Μιγιαζάκι, να έχεις ρίξει δεκαετίες με την ψυχή σου για να φτιάξεις αυτό το υπερβατικό, όμορφο και τρυφερό στιλ anime, και μετά να το βλέπεις να έχει υποβαθμιστεί» με αυτόν τον τρόπο, γράφει κάποιος άλλος.
Η καλλιτέχνης Karla Ortiz, η οποία μεγάλωσε βλέποντας τις ταινίες του Μιγιαζάκι και μηνύει άλλες εταιρείες AI για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων σε μια υπόθεση που εκκρεμεί ακόμη, μίλησε για «άλλο ένα ξεκάθαρο παράδειγμα για το πώς εταιρείες όπως η OpenAI δεν ενδιαφέρονται για το έργο των καλλιτεχνών και τα προς το ζην των καλλιτεχνών».
«Αυτό είναι η χρήση του branding της Ghibli, του ονόματός της, της δουλειάς της, της φήμης της, για την προώθηση των προϊόντων (της OpenAI)», δήλωσε η Ortiz, σύμφωνα με το AP. «Είναι μια προσβολή. Είναι εκμετάλλευση».
Πέρα από τα καλλιτεχνικά και ηθικά ζητήματα, η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί επίσης σοβαρές περιβαλλοντικές ανησυχίες. Μελέτες έχουν δείξει ότι κάθε φορά που χρησιμοποιείται τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργηθεί μια εικόνα, να συνταχθεί ένα email ή να ζητηθούν πληροφορίες από έναν chatbot, αυτό έχει κόστος για τον πλανήτη -μάλιστα, η Studio Ghibli συχνά μιλά για περιβαλλοντικά ζητήματα μέσω των έργων της.
Περιορισμοί στις νέες λειτουργίες του ChatGPT, τι αναφέρει ο Άλτμαν
Αργότερα, αφού κυκλοφόρησαν οι εικόνες, χρήστες ανέφεραν πως η νέα δυνατότητα της OpenAI έχει ήδη ανακληθεί. Μάλιστα, κάποιοι, όταν προσπάθησαν να ζητήσουν από το ChatGPT να φτιάξει εικόνες στο στιλ της Studio Ghibli, έλαβαν μήνυμα ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει, λόγω περιορισμών.
Ο Σαμ Άλτμαν έγραψε: «Είναι πολύ διασκεδαστικό να βλέπεις τον κόσμο να αγαπά τις εικόνες στο ChatGPT. Αλλά οι GPUs μας λιώνουν.
»Θα εισαγάγουμε προσωρινά κάποιους περιορισμούς για να δουλέψουμε πάνω στην αποδοτικότητα. Ελπίζουμε να μην αργήσουμε πολύ!
»Η δωρεάν έκδοση του ChatGPT θα έχει τη δυνατότητα για δημιουργία τριών εικόνων την ημέρα, σύντομα. (Επίσης, απορρίπτουμε κάποιες δημιουργίες που θα έπρεπε να επιτρέπονται· δουλεύουμε για να τα διορθώσουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε.)»
Επίσης, έγραψε: «Οι εικόνες στο ChatGPT είναι πολύ πιο δημοφιλείς απ’ ό,τι περιμέναμε (και είχαμε πολύ υψηλές προσδοκίες). Η κυκλοφορία στη δωρεάν έκδοση θα καθυστερήσει δυστυχώς για λίγο».
