Στο σημερινό ψηφιακό κόσμο είναι σχεδόν αδύνατον να αποφύγουμε τις διαφημίσεις. Από τις αναδυόμενες διαφημίσεις σε online παιχνίδια μέχρι τις αναρτήσεις για πωλήσεις στους αγαπημένους σας λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με μηνύματα μάρκετινγκ που προωθούν προϊόντα και υπηρεσίες – και τα παιδιά δεν αποτελούν εξαίρεση.
Ενώ η διαφήμιση μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τις επιχειρήσεις, ο αντίκτυπός της στα νεαρά μυαλά συχνά υποτιμάται και παραβλέπεται. «Οι έρευνες δείχνουν ότι λόγω του ότι η κριτική σκέψη τους βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης, οι ανήλικοι επηρεάζονται περισσότερο από τις διαφημίσεις αυτές απ’ ό,τι οι ενήλικες. Και, αν σκεφτείτε ότι ο μέσος έφηβος περνάει πάνω από 8,5 ώρες την ημέρα κοιτάζοντας μια οθόνη, μπορείτε να φανταστείτε πόσες διαφημίσεις βλέπουν» αναφέρουν ειδικοί από την παγκόσμια εταιρία ψηφιακής ασφάλειας ESET.
Αυτή η έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλά προβλήματα αν δεν γίνει σωστή διαχείριση και συζήτηση, με τους κολοσσούς της τεχνολογίας να δέχονται ακόμη και πιέσεις για να απαγορεύσουν εντελώς τις διαφημίσεις που απευθύνονται σε παιδιά.
Ποιοι είναι, όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς της ESET, οι κίνδυνοι που συνδέονται με το γεγονός ότι οι νέοι άνθρωποι γίνονται τακτικά στόχος αυτών των μηνυμάτων, είτε το γνωρίζουν είτε όχι;
Τους διερευνούμε παρακάτω…
1. Κανονικοποίηση ακατάλληλων συμπεριφορών
Ένας από τους πιο προφανείς κινδύνους είναι η έκθεση των παιδιών σε ακατάλληλο περιεχόμενο, προϊόντα και υπηρεσίες. Είτε πρόκειται για υλικό ακατάλληλο για ανηλίκους είτε για βία, η προβολή αυτού του είδους του περιεχομένου, ακόμη και σε υποσυνείδητο επίπεδο, μπορεί να περάσει το μήνυμα ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι φυσιολογικές και να δημιουργήσει μια στρεβλή αίσθηση του τι είναι σωστό και τι όχι.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η παρατεταμένη έκθεση σε αυτού του είδους το υλικό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου! Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη επιθετικότητα και ανασταλτική συμπεριφορά, η οποία θα ακολουθεί τους ανήλικους για όλη τους τη ζωή και μπορεί να τους βάλει σε μπελάδες στο μέλλον.
2. Διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας
Τα μηνύματα των διαφημίσεων, τα οποία τα παιδιά τείνουν να δέχονται άκριτα, μπορούν να διαμορφώσουν την αντίληψή τους για τον κόσμο γύρω τους. Με την άνοδο των influencers στα κοινωνικά δίκτυα και του επιμελημένου διαδικτυακού περιεχομένου, οι διαφημίσεις συχνά απεικονίζουν μια εξιδανικευμένη εκδοχή της πραγματικότητας που μπορεί να μην αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα της καθημερινής ζωής. Για παράδειγμα, με το λογισμικό επεξεργασίας εικόνων, την τεχνητή νοημοσύνη και τα φίλτρα, οι νέοι μπορεί να εκτίθενται τακτικά σε μια διαστρεβλωμένη ιδέα για το πώς “πρέπει” να μοιάζουν, τι “πρέπει να τρώνε”, πώς “πρέπει” να συμπεριφέρονται και τι “πρέπει” να μοιράζονται στο διαδίκτυο.
Αυτή η στρέβλωση μπορεί να οδηγήσει σε ανέφικτες προσδοκίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση και στρεβλή κατανόηση των κοινωνικών προτύπων. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση των διατροφικών διαταραχών, του άγχους, της αϋπνίας και της κατάθλιψης στους νέους ανθρώπους. Οι γονείς ή οι υπεύθυνοι ενήλικες πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να αξιολογήσουν τα μηνύματα των μέσων ενημέρωσης και να αναπτύξουν μια ισορροπημένη προοπτική.
3. Ενθάρρυνση ανθυγιεινών συνηθειών
Όταν ο σκοπός των διαφημίσεων είναι η προώθηση των πωλήσεων, η φύση των προϊόντων ή των υπηρεσιών που προωθούνται είναι σημαντική για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επηρεάσουν τις καταναλωτικές συνήθειες των νεότερων.
Για παράδειγμα, πάνω από το 85% των εφήβων εκτίθενται σε διαφημίσεις πρόχειρου φαγητού στο Instagram, το Facebook και το Twitter. Η έρευνα δείχνει ότι η αυξημένη έκθεση σε αυτές τις διαφημίσεις συσχετίζεται άμεσα με την αυξημένη κατανάλωση τροφίμων με υψηλότερη περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη και λιπαρά. Και δεν είναι μόνο οι διαφημίσεις ανθυγιεινών τροφίμων που αποτελούν πρόβλημα: τα προϊόντα αλκοόλ και καπνού που προωθούνται ύπουλα σε διάφορες πλατφόρμες μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε κακές συνήθειες.
4. Αγορές εντός εφαρμογής και οικονομικοί κίνδυνοι
Η δυνατότητα αγοράς εικονικών νομισμάτων, πόντων, όπλων κ.λπ. στα παιχνίδια για κινητά έχει ανοίξει μια νέα οδό για τους διαφημιστές ώστε να προσεγγίζουν παιδιά. Ενώ αυτές οι αγορές μπορεί να φαίνονται αβλαβείς στην αρχή, μπορούν γρήγορα να κλιμακωθούν, οδηγώντας σε σημαντικές χρεώσεις για τους γονείς ή όποιον πληρώνει το λογαριασμό.
Τα ειδικά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού, οι τροποποιήσεις και τα εικονικά νομίσματα δελεάζουν τα παιδιά (και τους ενήλικες) και τους οδηγούν στο να ξοδεύουν πραγματικά χρήματα μέσα στις εφαρμογές, συχνά χωρίς να κατανοούν πλήρως τις οικονομικές επιπτώσεις. Έχουν υπάρξει ακόμη και ακραίες περιπτώσεις, όπου ένα παιδί ξόδεψε χωρίς να το καταλάβει 16.000 δολάρια από τα χρήματα των γονιών για αγορές εντός της εφαρμογής. Αυτή η επιπλέον οικονομική δαπάνη μπορεί να επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό και να οδηγήσει ακόμη και σε απερίσκεπτες καταναλωτικές συνήθειες στο μέλλον.
5. Κίνδυνοι ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής
Ορισμένες διαφημίσεις στις οποίες ενδέχεται να εκτεθούν τα παιδιά μπορεί να ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αυτό μπορεί να συμβαίνει μέσω συγκεκριμένων banners, εικόνων ή microsites, που έχουν δημιουργηθεί από κυβερνοεγκληματίες και περιέχουν κακόβουλο λογισμικό ή οδηγούν σε απάτες phishing, θέτοντας σε κίνδυνο τις συσκευές και τις προσωπικές πληροφορίες των παιδιών. Εν τω μεταξύ, ακόμη και γνωστές εταιρείες μπορεί να παρακολουθούν τα παιδιά μέσω διαφημίσεων, θέτοντας σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα τους και συλλέγοντας ευαίσθητα δεδομένα χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων.
Η προστασία από αυτούς τους κινδύνους απαιτεί ισχυρά μέτρα κυβερνοασφάλειας και γονική εποπτεία. Τα εργαλεία γονικού ελέγχου μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά πολύτιμα σε αυτές τις περιπτώσεις, δίνοντας στους γονείς και τους κηδεμόνες τη δυνατότητα να διαχειρίζονται ποιες εφαρμογές μπορούν να εγκατασταθούν και σε ποιες ιστοσελίδες μπορούν να έχουν πρόσβαση τα παιδιά.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανήλικους να βλέπουν τις διαφημίσεις με μια πιο ασφαλή ματιά;
Ενώ οι κίνδυνοι μπορεί να φαίνονται τρομακτικοί, οι γονείς και οι κηδεμόνες μπορούν να κάνουν πολλά για να προστατεύσουν τα παιδιά από τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η έκθεση σε διαφημίσεις. Η προληπτική παροχή υποστήριξης και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τους συνεχιζόμενους κινδύνους μπορούν να βοηθήσουν τους φροντιστές να παραμείνουν ένα βήμα μπροστά από αυτό το αναπόφευκτο κομμάτι της καθημερινότητας.
- Ανοικτός διάλογος: Ο ανοιχτός διάλογος και η επικοινωνία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη ψηφιακού αλφαβητισμού και ανθεκτικότητας. Η συζήτηση για τους πιθανούς κινδύνους της διαφήμισης μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στους νέους να κάνουν συνειδητές επιλογές σχετικά με τον τρόπο που λαμβάνουν και ερμηνεύουν τις διαφημίσεις. Με αυτή τη γνώση και την κατανόηση, οι νεότεροι άνθρωποι μπορεί να είναι περισσότερο εξοπλισμένοι για να απορρίψουν τη διαστρεβλωμένη πραγματικότητα και τις ανθυγιεινές συμπεριφορές που εξιδανικεύονται στις διαφημίσεις που βλέπουν.
- Εργαλεία και πόροι: Εκτός από τον ανοιχτό διάλογο, το λογισμικό γονικού ελέγχου μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για τη διαχείριση των διαδικτυακών εμπειριών των παιδιών. Αξιόπιστες λύσεις γονικού ελέγχου προσφέρουν αποκλεισμό εφαρμογών, φιλτράρισμα ιστοσελίδων και διαχείριση του χρόνου μπροστά στην οθόνη, επιτρέποντας στους γονείς και τους κηδεμόνες να προσαρμόσουν το ψηφιακό περιβάλλον των παιδιών στις συγκεκριμένες ανάγκες και ανησυχίες τους. Χρησιμοποιώντας αυτά τα εργαλεία σε συνδυασμό με την προληπτική επικοινωνία, οι γονείς μπορούν να δημιουργήσουν ένα ασφαλέστερο διαδικτυακό περιβάλλον για τα παιδιά τους.
Η επιρροή των διαφημίσεων στην ευημερία των παιδιών είναι μεγάλη. Ωστόσο, με την άγρυπνη γονική εποπτεία, την ανοιχτή επικοινωνία και τις κατάλληλες τεχνολογικές λύσεις, οι γονείς και οι κηδεμόνες μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό αυτών των κινδύνων και να δώσουν στα παιδιά τους τη δυνατότητα να περιηγηθούν στον ψηφιακό κόσμο με ασφάλεια και υπευθυνότητα.
*Η κεντρική εικόνα προέρχεται από τον Ludovic Toinel on Unsplash
