Μιχάλης Δερτούζος, η Google αφιερώνει το doodle στον Έλληνα που ήταν πίσω από το διαδίκτυο

Ο Μιχάλης Δερτούζος, ο Έλληνας οραματιστής του διαδικτύου πρωταγωνιστεί στο σημερινό doodle της Google.

Ο Μιχάλης Δερτούζος ήταν διακεκριμένος καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Επιστήμης Υπολογιστών (LCS) του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης (MIT). O Μιχάλης Δερτούζος προέβλεψε από πολύ νωρίς την παγκόσμια επέκταση της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και μαζί με τον επίσης ερευνητή του ΜΙΤ, Νίκολας Νεγρεπόντε, υπήρξε από τους πρωτοπόρους σε πολλούς τομείς της σύγχρονης τεχνολογίας, ανάμεσα στους οποίους και η δημιουργία του διαδικτύου.

Αυτό που αποκαλείται σήμερα Web 2.0 και περιλαμβάνει την εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι η πραγματική συνεισφορά του Δερτούζου στο μέλλον της ανθρωπότητας, αν και οι ψηφιακές «προφητείες» του δεν περιορίζονται εδώ.

Ήδη από την εποχή που κάτω από τη μαεστρική μπαγκέτα του γεννιόταν ο Παγκόσμιος Ιστός, ο έλληνας καθηγητής ήταν πάντα δυο βήματα παρακάτω, συλλογιζόμενος το επόμενο βήμα της ανάπτυξης του Διαδικτύου, τον σημασιολογικό ιστό και την έξυπνη αναζήτηση. Ακόμα και το Web 3.0 πατά γερά πάνω στην παρακαταθήκη του μεγάλου Έλληνα.

Το Web 1.0 ένωσε υπολογιστές και αρχεία κάτω από τη διεύθυνση του Δερτούζου. Το Web 2.0 ένωσε ανθρώπους και πλέον οδεύουμε σταθερά για το Web 3.0, την πραγμάτωση του μεγάλου οράματος του Δερτούζου, ως μια παγκόσμια βάση δεδομένων της ανθρώπινης γνώσης στο πλαίσιο των εγκυκλοπαιδιστών Διαφωτιστών.

Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90 εξάλλου η θαυμάσια εφεύρεση του Τιμ Μπέρνερς-Λι, του «πατέρα του Παγκόσμιου Ιστού», θα μπορούσε κάλλιστα να μην είχε καταλήξει πουθενά αν ο Δερτούζος δεν είχε πάρει τις περιβόητες πρωτοβουλίες του.

Για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα, ο Δερτούζος στάθηκε δάσκαλος των λαμπρότερων μυαλών της πληροφορικής και έδωσε μορφή και σαφή στόχο στις ιδέες τους. Πότισε ανεξίτηλα τις συνειδήσεις τους με την ανθρωπιστική αγάπη του για το κοινωνικό σύνολο και άφησε πίσω του ένα έργο αξιόλογο και ανεξίτηλο.

«Το ‘‘Tι Μέλλει Γενέσθαι’’ είναι ένας θελκτικός, φανταστικός οδηγός για το μέλλον, ο οποίος βρίθει από βαθιά γνώση. Όποιος συμμετάσχει στην επερχόμενη Πληροφοριακή Επανάσταση -και θα το κάνουμε όλοι μας- πρέπει να ξέρει ‘‘Tι Μέλλει Γενέσθαι’’», έλεγε εξάλλου ο ίδιος ο Μπιλ Γκέιτς για τον έλληνα γκουρού της τεχνολογίας και το περιβόητο σύγγραμμά του.

Καθηγητής σε ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ στον χώρο της έρευνας και ιδιαιτέρως της πληροφορικής, στο περιβόητο ΜΙΤ, ήταν ένας από τους πανεπιστημιακούς της νέας επανάστασης. «Προφήτης» τεχνολογικών εξελίξεων αλλά και επιχειρηματίας, ο Δερτούζος ηγήθηκε της πρωτοποριακής έρευνας σε τεχνολογίες αιχμής και συμβούλευσε τους αρμόδιους για την κατάστρωση της πολιτικής αλλά και πλήθος διευθύνοντων συμβούλων σχετικά με την πορεία και τον αντίκτυπο που θα έχουν οι νέες τεχνολογίες στο μέλλον.

Ο Μιχάλης Δερτούζος γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1936 στην Αθήνα ως γιος του ναυάρχου Δερτούζου και της γνωστής πιανίστριας συζύγου του. Μεγαλώνει όμως μέσα στη ρημαγμένη από την Κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο Αθήνα του 1950 και βρίσκει καταφύγιο από παιδί στο ποδήλατό του, ένα ποδήλατο εντελώς ιδιαίτερο, καθώς αυτό έχει πανιά!

Οραματιστής ήδη από τα μικράτα του, ο ίδιος απέδιδε την αγάπη του για την τεχνολογία και τον νεωτερισμό από το γεγονός ότι μεγάλωσε μέσα στα καταδρομικά και τα υποβρύχια μαθαίνοντας το ελληνικό αλφάβητο ταυτόχρονα με τον κώδικα Μορς. Δεν θα του έπαιρνε εξάλλου πολύ να φτιάξει τον δικό του ραδιοφωνικό σταθμό!

Ο πατέρας εγκαταλείπει την οικογένεια για «μια υπόθεση εθνική στην Αίγυπτο», όντας συνεχώς εν πλω στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, καθιστώντας τον μικρό Μιχάλη υπεύθυνο για την τύχη της μητέρας του. Μια τύχη που θα φέρει μητέρα και γιο καθημερινά στην ουρά για λίγο ψωμί κι ένα πιάτο φαΐ, όπως τόσοι και τόσοι Αθηναίοι. «Υπήρχε πολύς θάνατος ολόγυρα», θυμόταν αργότερα, «τα εκρηκτικά είχαν γίνει παιχνίδια για μένα. Θεέ μου! Αναρωτιέμαι πώς κατάφερα να επιβιώσω από εκείνη την περίοδο».

Ο Μιχάλης δείχνει την κλίση του στα μαθηματικά και κερδίζει το 1954 υποτροφία του Ιδρύματος Φουλμπράιτ για την Αμερική! Έχοντας διαβάσει μάλιστα και ένα άρθρο για «μηχανικά ποντίκια», είχε ήδη αποφασίσει ότι η τεχνολογία θα φώτιζε το μέλλον του και θα γινόταν οδηγός της ζωής του…

Η υποτροφία που απέσπασε στα 17 του δεν ήταν βέβαια για την πολύβουη Βοστώνη, αλλά για το επαρχιώτικο Όζαρκς του Άρκανσο. Εκεί θα αποδείξει για πρώτη φορά την ευφυΐα του ως φοιτητής Ηλεκτρολογίας στο τοπικό πανεπιστήμιο. Παίρνει το πτυχίο του στα τρία χρόνια και διακρίνεται από την πρώτη στιγμή ως ανεξάρτητος ερευνητής.

Το 1974 θα αναλάβει τα ηνία του Εργαστηρίου Επιστήμης Υπολογιστών του ΜΙΤ, του περίφημου ως τα σήμερα LCS (Laboratory for Computer Science).

Με την καθοδήγηση του Δερτούζου, το LCS δημιούργησε, μεταξύ πολλών άλλων, τα spreadsheets, το δίκτυο Ethernet, τη λογική της χρονοχρήσης υπολογιστών, την κρυπτογραφία με δημόσιοκλειδί, το γραφικό σύστημα επικοινωνίας με τον υπολογιστή, την ταμπλέτα γραφικών, τα X Windows και μια σειρά ακόμα σημαντικών τεχνολογιών. Τους ίδιους τους θεμέλιους λίθους δηλαδή στην πρόοδο της «ανολοκλήρωτης επανάστασης», όπως αποκαλούσε ο ίδιος ο Δερτούζος την έκρηξη της πληροφορίας που τόσο ανέλυσε στα οχτώ του βιβλία, κλασικά ορόσημα πια της πληροφορικής και της τεχνολογίας.

Οι επιτυχημένες συνταγές του Δερτούζου και της ομάδας του δεν έχουν τέλος, αν και καμιά τους δεν θα γινόταν τόσο περιώνυμη όσο αυτή του εφευρέτη του Διαδικτύου, Τιμ Μπέρνερς-Λι. Ο οποίος δεν έκρυψε ποτέ την κολοσσιαία συνεισφορά του Δερτούζου στη δική του έρευνα: «Χωρίς τον Μιχάλη, δεν θα υπήρχε ίσως www. Οι δικές μου ιδέες ήταν σκόρπιες και άτακτες. Ο Δερτούζος τους έδωσε στόχο και μορφή, αυτός έκανε όσα χρειάζονταν για να πιάσουν τόπο και να γίνουν αποδεκτές».